Το νέο και άκρως φιλόδοξο σχέδιο της Ελληνικής Αστυνομίας κάνει «πρεμιέρα» περίπου στα μέσα του ερχόμενου μήνα, με στόχο να αλλάξει τα δεδομένα στην αστυνόμευση των περιοχών της δυτικής Αττικής που αντιμετωπίζουν διαχρονικά υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας. Όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, οι νέες «Ομάδες Ασφαλούς Συμβίωσης» (ΟΑΣΥ) θα έχουν μόνιμη παρουσία μέσα στους καταυλισμούς Ρομά, επιχειρώντας να εγκαθιδρύσουν μια νέα σχέση ασφάλειας αλλά και επικοινωνίας με τις τοπικές κοινότητες.
Νέα φιλοσοφία αστυνόμευσης
Οι ΟΑΣΥ, σύμφωνα με πληροφορίες από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, θα λειτουργούν με διαφορετική φιλοσοφία από τις έως τώρα δυνάμεις της ΕΛ.ΑΣ. Δεν θα παραμένουν μόνο εκτός των καταυλισμών, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα, αλλά θα εγκατασταθούν εντός αυτών, με σταθερή παρουσία, περιπολίες και σημεία ελέγχου. Στόχος είναι η πρόληψη της εγκληματικότητας και η άμεση αντιμετώπιση περιστατικών, χωρίς να χρειάζονται χρονοβόρες επεμβάσεις από μακρινά αστυνομικά τμήματα.
Η επιλογή της ονομασίας «Ομάδες Ασφαλούς Συμβίωσης» δεν είναι τυχαία. Η ΕΛ.ΑΣ. θέλει να δώσει το μήνυμα ότι η παρουσία της δεν θα είναι μόνο κατασταλτική, αλλά και συμβολική της ειρηνικής συνύπαρξης. «Η ασφάλεια και η εμπιστοσύνη μπορούν να συνυπάρξουν», αναφέρουν χαρακτηριστικά πηγές του υπουργείου.
Πώς θα λειτουργούν οι νέες ομάδες
Οι ομάδες θα απαρτίζονται από 15 αστυνομικούς η καθεμία, δηλαδή περισσότερους απ’ ό,τι είχε αρχικά σχεδιαστεί (10 άτομα). Στη σύνθεσή τους θα συμμετέχουν στελέχη ειδικά εκπαιδευμένα, με εμπειρία σε κοινωνικά ευαίσθητες περιοχές, καθώς και περίπου 50 νεοαποφοιτήσαντες αστυνομικοί, οι οποίοι αποφοιτούν στις 26 Οκτωβρίου από τις αστυνομικές σχολές. Θα ακολουθήσει διετής εκπαίδευση δύο εβδομάδων και χορήγηση ειδικού εξοπλισμού.
Οι αστυνομικοί αυτοί δεν θα φορούν τις κλασικές μπλε στολές, αλλά χακί ενδυμασία, παρόμοια με στρατιωτική παραλλαγή, για να ξεχωρίζουν από τις υπόλοιπες υπηρεσίες. Σε περίπτωση επεισοδίων ή επιθέσεων, κοντά στους καταυλισμούς θα βρίσκονται σε επιφυλακή ομάδες ΟΠΚΕ, έτοιμες να συνδράμουν.
Η πρώτη φάση του σχεδίου θα εφαρμοστεί στους καταυλισμούς που θεωρούνται «πυρήνες εγκληματικότητας»: Άνω Λιόσια, Μενίδι, Ασπρόπυργος, Ζεφύρι, Μέγαρα. Αν το πρόγραμμα αποδειχθεί επιτυχές, θα επεκταθεί σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως Πάτρα, Θήβα, Λαμία και Ηλεία.
Το «ελληνικό FBI» και οι νέες τεχνολογίες
Στο εγχείρημα συμμετέχουν και στελέχη των ειδικών υπηρεσιών της ΕΛ.ΑΣ., που σε εσωτερικό επίπεδο αποκαλούνται «το ελληνικό FBI». Πρόκειται για έμπειρους αξιωματικούς με εκπαίδευση σε ανάλυση κινδύνου, συλλογή πληροφοριών και χρήση τεχνολογικών μέσων (κάμερες, drones, καταγραφή κυκλοφορίας οχημάτων).
Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, σε κάθε καταυλισμό θα δημιουργηθούν κιόσκια ελέγχου για παρακολούθηση της κίνησης οχημάτων και κατοίκων που εισέρχονται ή εξέρχονται.
Ρόλος-κλειδί για τους Ρομά διαμεσολαβητές
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα, όπως και αμφιλεγόμενα, σημεία του σχεδίου είναι η πρόθεση του υπουργείου να εντάξει Ρομά ως «διαμεσολαβητές» μεταξύ της Αστυνομίας και της κοινότητας. Περίπου 50 Ρομά πολίτες προτείνεται να προσληφθούν σε ρόλο άοπλου προσωπικού ειδικών καθηκόντων, ώστε να βοηθούν στην επικοινωνία, την επίλυση διαφορών και την κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων της κοινότητας.
Ωστόσο, το νομικό πλαίσιο για μια τέτοια κίνηση δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο, καθώς η ελληνική νομοθεσία δεν προβλέπει την πρόσληψη πολιτών με αυτόν τον τρόπο σε αστυνομικές δομές. Το υπουργείο αναζητά τη νομική φόρμουλα που θα επιτρέψει την υλοποίηση του σχεδίου, πιθανώς μέσα από συμβάσεις ειδικού σκοπού ή προγράμματα συνεργασίας με δήμους.
Το μοντέλο αυτό θυμίζει την πρακτική της βρετανικής αστυνομίας, η οποία απασχολεί εκπροσώπους διαφορετικών κοινωνικών ομάδων ως συμβούλους ή συνδέσμους με τις κοινότητες μεταναστών και μειονοτήτων.
Προβληματισμοί και προοπτικές
Η πρωτοβουλία αντιμετωπίζεται με αισιοδοξία αλλά και επιφυλάξεις.
Κάποιοι τη θεωρούν μια ρεαλιστική προσπάθεια για να περιοριστεί η εγκληματικότητα σε περιοχές που έχουν μετατραπεί σε «άβατα». Άλλοι, ωστόσο, εκφράζουν φόβους πως η συνεχής αστυνομική παρουσία εντός των καταυλισμών μπορεί να οδηγήσει σε εντάσεις και αντιδράσεις από κατοίκους που αισθάνονται στοχοποιημένοι.
Επιπλέον, τίθεται το ερώτημα κατά πόσο η αστυνόμευση θα συνοδευτεί από μέτρα κοινωνικής ένταξης, όπως πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην υγεία και στην εργασία, παράγοντες που αναμφίβολα αποτελούν «ρίζα» πολλών κοινωνικών προβλημάτων.
Το επόμενο βήμα
Η 15η Νοεμβρίου θα είναι ένα κρίσιμο τεστ για την ΕΛ.ΑΣ. και την κυβέρνηση. Οι ΟΑΣΥ θα αποτελέσουν, όπως όλα δείχνουν, πιλότο για ένα νέο μοντέλο αστυνόμευσης, που συνδυάζει επιτήρηση, παρουσία, αλλά και διάλογο.
Αν πετύχει, το σχέδιο μπορεί να επεκταθεί πανελλαδικά. Αν αποτύχει, θα κινδυνεύσει να καταγραφεί ως μια ακόμη καλή ιδέα που έμεινε στα χαρτιά.
Το σίγουρο είναι ότι, από τα μέσα Νοεμβρίου, η δυτική Αττική θα ζήσει μια νέα εποχή αστυνόμευσης, πιο διαρκή, περισσότερο στοχευμένη και, για πρώτη φορά, μέσα στα «τείχη» των καταυλισμών.
